مزایا و سهولت استفاده از گیربکس اتوماتیک، مرگ تدریجی گیربکس دستی در سراسر جهان را رقم زده و اکنون نرخ استفاده از آن در خودروهای جدید کاهش چشمگیری یافته است.
به گزارش خودروم، تکامل سریع فناوری‌های مرتبط به صنعت خودروسازی، گورستانی از تجهیزات منسوخ را به وجود می‌آورد. به بیانی دیگر همان‌گونه که منتظر ورود خودروهای خودران واقعی با سامانه‌های پیشرفته هستیم؛ سایر ویژگی‌هایی که زمانی استاندارد بودند به تدریج منسوخ خواهند شد. بنابراین مرگ تدریجی گیربکس دستی در سراسر جهان دور از انتظار نیست.
در گیربکس دستی برای تعویض دنده‌ها راننده باید به شکل دستی دنده مورد نظر را انتخاب کند. چنین چیزی در بسیاری از بازارهای جهان در حال فراموشی است. اینکه در بازار آمریکای شمالی، گیربکس‌های اتوماتیک بر صنعت خودروسازی تسلط دارند. ضمن اینکه اطلاعات موسسه JATO Dynamics نشان می‌دهد که گیربکس‌های دستی در همه جا محبوبیت خودرو را از دست می‌دهند.
اروپا و فراموشی گیربکس دستی
اروپا نمونه‌ای روشن از مرگ تدریجی گیربکس دستی در سراسر جهان است. در سال ۲۰۰۰ تقریباً تمام خودروهای جدید با گیربکس دستی به تولید می‌رسیدند. به طور مشخص ۸۰ درصد خودروها با گیربکس دستی تردد می‌کردند. این آمار در کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، یونان، مجارستان، ایرلند و پرتغال بیش از ۹۵ درصد بود. البته نروژ و سوئیس را باید استثناء دانست؛ زیرا ۲۵ درصد از خودروهای جدید در این کشور از گیربکس اتوماتیک برخوردار بودند.
این وضعیت تا چند سال امتداد یافت تا اینکه انواع مختلفی از گیربکس اتوماتیک وارد بازار شد. در سال ۲۰۱۷ نرخ تحویل خودروهای جدید با گیربکس دستی تا ۷۸ درصد کاهش یافت و این رقم از آن زمان تاکنون روندی نزولی را طی می‌کند. به گونه‌ای که در سال ۲۰۲۲ نرخ بکارگیری گیربکس دستی در خودروهای جدید به ۳۴ درصد رسید. اکنون و در سال ۲۰۲۳ نیز این رقم ۳۲ درصد است.
کارشناسان دلایل مختلفی برای این اتفاق ذکر می‌کنند. نکته مهم آگاهی رانندگان و میل بیشتر آنها به برخورداری از مزایا و سهولت کار با گیربکس‌های اتوماتیک است. ترافیک در شهرها بی داد می‌کند و از طرفی فاصله قیمتی مدل‌های دستی و اتوماتیک در حال کاهش است. از طرفی هجوم خودروهای الکتریکی به رهبری تسلا در سطح جهانی، مطمئناً مرگ گیربکس دستی را تسریع می‌کند. خودروهایی که نیرو را مستقیماً به محور انتقال می‌دهند و نیازی به انواع گیربکس اتوماتیک و دستی ندارند.
گیربکس دستی در آمریکای شمالی
براساس آمار JATO در سال ۲۰۱۰ تنها ۶ درصد از خودروهای سبک و جدید بازار ایالات متحده به گیربکس دستی مجهز بودند. این رقم در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ به ۴ و ۲ درصد رسید. در دو سال گذشته گیربکس‌های دستی به سختی در بازار آمریکا حضور یافته و نرخ بکارگیری آنها در خودروهای جدید تنها ۱ درصد بود. امسال این میزان کمتر هم بود و تا نیمه اول سال ۲۰۲۳ نرخ بکارگیری گیربکس دستی در آمریکا تنها ۰,۹ درصد است.
نفس‌های آخر گیربکس دستی
ولی نباید فراموش کرد که گیربکس دستی همچنان انتخابی ایده‌آل برای مشتریان خودرو در کشورهایی با اقتصاد نوظهور است. به عنوان مثال بازارهایی مانند امریکای لاتین یا آفریقای جنوبی هنوز هم شاهد حضور بخش قابل توجهی از خودروهای جدید با گیربکس دستی هستند. به طوری که در کشورهای مزبور بیش از ۳۰ درصد خودروهای جدید با گیربکس دستی روانه بازار می‌شوند. البته شکاف قیمتی میان گیربکس دستی و اتوماتیک در طول ۲۰ سال گذشته کاهش یافته است. ولی هنوز هم مصرف کنندگان کم درآمد به گیربکس دستی توجه دارند.
حالا باید دید که آیا ورود خودروهای برقی مقرون به صرفه وضعیت گیربکس دستی را مشخص خواهد کرد؟ براساس آمار محبوبیت خودروهای دستی در چین به عنوان محل حضور و عرضه خودروهای برقی ارزان قیمت در حال کاهش است. بنابراین خبرهای بدی برای عاشقان رانندگی با سه پدال در راه خواهد بود.
