سامانه تخصیص یکپارچه خودرو برای ایجاد توازن در عرضه خودرو و شفافیت آن ایجاد شد. اما این سامانه چه مشکلاتی دارد و چرا نباید از آن خودرو خرید؟
به گزارش خودروم، داستان تولید و فروش خودرو در بازار ایران روندی خطی ندارد. یعنی مصرف کنندگان واقعی همیشه با فراز و فرودهای متعددی برای خرید یک خودروی ناچیز مواجه هستند. برخلاف سایر نقاط جهان که در صورت خواست اشخاص برای خرید خودرو، تنها مراجعه به نمایندگی و ثبت نام خودرو پس از اطلاع از قیمت قطعی و با شرایط فروش کاملاً ایده‌آل کافی است. اما در کشور ما بورس کالا، بازار آزاد، شرکت‌های لیزینگ، نمایندگی خودروساز و در این اواخر سامانه یکپارچه خودرو، وظیفه تغذیه بازار تشنه ایران را برعهده دارند. اما به راستی چرا از سامانه یکپارچه ماشین نخریم؟ و اساساً چرا هیچ کدام از روش‌های عرضه به نفع مصرف کنندگان نیست؟
بورس کالا با ادعای کشف قیمت، ارزش خودروها را به آن سوی ابرها می‌برد. اما در حال حاضر به جز کشور ما در کدام نقطه از این کره خاکی خودرو را وارد بورس می‌کنند؟ بورس یعنی حمایت از خودروساز و لاغیر! مصرف کننده واقعی هم یا نمی‌خواهد یا در توان او نیست که در فرایند کشف قیمتی خنده دار برای قوطی‌های حلبی سرمایه‌اش را به باد بدهد. لیزینگ هم اگر قانونی باشد؛ سود خود را بُرده و باز هم مصرف کننده زیان می‌کند. نمایندگی خودروسازان هم با سهمیه‌های داخلی عملاً به هیزم زیر دیگ جوشان بازار افزوده و هم نوا با دلال‌ها عملیات ایذایی خود را انجام خواهند داد. پس برای خرید خودرو به قیمت کارخانه و در شرایط فعلی راهی جز شرکت در قرعه کشی سامانه تخصیص یکپارچه خودرو نیست. اما حالا سامانه پُر ادعا در نقش یک بحران ظاهر می‌شود.
بلوکه شدن سرمایه مردم به مدت طولانی
یکی از دلایل ما برای عدم شرکت در قرعه کشی سامانه یکپارچه خودرو بلوکه شدن سرمایه مردن به مدت طولانی است. این اقدام برای جلوگیری از ورود دلال‌ها و رسیدن به مصرف کنندگان واقعی در عین اجرای قوانینی مانند محدودیت سن و… انجام می‌شود. اما طولانی بدون مرحله ثبت نام تا قرعه کشی و پیمودن مسیری 40 تا 50 روزه بسیار عجیب و قابل توجه است. زیرا اکثر شرکت کنندگان در این سامانه از طبق پایین و متوسط جامعه هستند. پس 100 میلیون تومان وجه رایج مملکت، برای بسیاری از آنها در شرایط کنونی، حکم 1 میلیارد تومان را دارد. از طرفی شبهاتی از طرف کاربران فضای مجازی در ارتباط با دریافت سود از مبالغ بلوکه مطرح می‌شود. چینین چیزی از اساس مورد تایید نیست. اما اگر چنین باشد؛ باید گفت که همه ما بازیگران سریالی مانند بازی مرکب هستیم!
عدم شفایت سامانه یکپارچه
از جمله دلایل نخریدن خودرو از سامانه یکپارچه را باید عدم شفایت آن دانست. در اینجا به طور عمده منظور ما مشخص نبودن تعداد خودروهای قابل عرضه در این سامانه است. همین موضوع در کنار بلوکه شدن سرمایه مردم، سامانه یکپارچه را تبدیل به یک لاتاری بزرگ می‌کند. بازار تشنه هم برای گوارا کردن وجود خود دست به هر اقدامی می‌زند تا جرعه‌ای از سراب سامانه بر آتش وجود خود بریزد. همین موضوع هم باعث شکل گیری صف‌های طولانی برای خودروهای دقیانوسی صنعت خودروسازی ما می‌شود. در حالی که اساساً سامانه یکپارچه برای جمع کردن بساط صف‌های عریض و طویل خرید خودرو بود. ولی اکنون نتیجه کاملاً عیان و برخلاف ادعاها است.
زمان تحویل نامشخص خودروها
بعد از 50 روز بلوکه ماندن سرمایه شما و قرعه‌کشی می‌فهمید که خودروی مورد نظر را باید در زمستان سال 1403 تحویل بگیرید! حالا اگر از زمان تحویل خودرو در همان ابتدای فرایند ثبت نام مطلع بودید هم تن به سامانه یکپارچه می‌دادید؟ قطعاً پاسخ اکثریت مخاطبین وبسایت خودروم به این سوال منفی است. ضمن اینکه چنین رویکردی عملاً باعث انصراف خریداران واقعی و در نهایت افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد خواهد شد. از این رو مصرف کننده داخلی با بلوکه شدن سرمایه خود و عملاً بازنده بازی مرکب خواهد بود.
قیمت نامشخص خودروها
فرض را بر این قرار دهیم که شخصی در قرعه کشی سامانه یکپارچه احراز شرایط گردید و خودروی خود را در زمستان 2 سال دیگر تحویل می‌گیرد. متاسفانه شخصیت فرضی ما دل به دریا زده و با پرداخت مبلغی به عنوان پیش پرداخت نسبت به ثبت نام خودرو اقدام می‌کند. اما او نمی‌داند که در نهایت خودرو را با چه قیمتی تحویل خواهد گرفت. بنابراین باید از خوراک و پوشاک خود به مدت دو سال کم کند تا در روز موعود به خاطر زیاده خواهی خودروساز شرمنده جیب و خانواده نشود. حالا شما بگوئید که این اقدام و عدم مشخص بودن قیمت خودروها به نفع کیست؟ مگر قرار نبود این سامانه آبی بر روی آتش باشد. چرا صدمه ناشی از عدم کنترل قیمت و ندانستن ارزش خودرو تا دو سال دیگر باید به مصرف کنندگان برسد؟
عدم ظرفیت کافی تولید خودرو
خودروسازان عملاً در مرحله اول قرعه کشی سامانه یکپارچه فروش خودروهای داخلی، ظرفیت سال جاری خود را پیش خور کردند. یعنی اساساً و در شرایط کنونی خودروسازان کشور ظرفیت خالی اندکی برای فروش خودرو در سال 1402 دارند. اما باز هم برخی از آنها با ورود به سامانه یکپارچه محصولات خود را برای سال آینده عرضه می‌کنند. حالا این پرسش مطرح می‌شود که خودروسازی که ظرفیت تولید کافی ندارد و در سفارش‌های کنونی خود مانده، چرا و بر چه اساسی مجاز به عرضه خودرو می‌شود. همین موضوع هم باعث احراز شرایط خرید خودرو برای سال‌های آینده خواهد شد. حالا اکثر مصرف کنندگان برای چیزی که وجود ندارد 100 میلیون تومان را برای 50 روز بلوکه می‌کنند و 2 سال دیگر منتظر تحویل خودرو با قیمت روز خواهند ماند!
ابهام در قرعه کشی سامانه یکپارچه
در سامانه یکپارچه علاوه بر موارد بالا و عدم شفایت آن در تمام حوزه‌ها، ابهاماتی هم در رابطه با قرعه کشی مطرح می‌شود. پیش از این خودروسازان وظیفه قرعه کشی محصولات خود را برعهده داشته و به شکل زنده ما قادر به مشاهده فرایند قرعه کشی بودیم. اما پس از آن دیگر هیچ کدام از مصرف کنندگان قادر به نظارت بر فرایند اعلام نتایج نبودند. اما مردم با اعتماد به دستگاه‌های نظارتی و مسئولان، اعتراض کمی نسبت به نتایج مطرح می‌کردند. حالا هیچ چیز در سامانه مشخص نیست. ما نمی‌دانیم چه تعداد شرکت کننده برای خودروی X وجود دارند. نمی‌دانیم قرعه کشی را چه کسی یا کسانی با حضور کدام دستگاه‌های نظارتی انجام می‌دهند. خبری از پخش زنده و… نیست. همین ابهامات از قرعه کشی تا اعلام نتایج نیز وجود دارد. لذا بهتر بود که امکانی برای نظارت بیشتر مردم در قرعه کشی از سوی مسئولان دل سوز فراهم شود تا دیگر شک و شبهه‌ای در رابطه با قرعه کشی ایجاد نشود.
دور زدن سامانه توسط خودروسازان
خودروسازان خصوصی برای فرار از قیمت‌های جدید شورای رقابت دست به اقدامات عجیبی می‌زنند. این شرکت‌ها با استفاده از خلأهای موجود در تبصره‌ها و آئین‌نامه‌های مرتبط به عرضه خودرو، روشی‌هایی مانند بورس کالا را به منظور جبران زیان دهی انتخاب می‌کنند. این اقدام یعنی دور زدن سامانه یکپارچه و ناکارآمد جلوه دادن آن پیش روی مصرف کنندگان خودرو! با این کار عملاً عرضه خودرو در سامانه یکپارچه موجودیت خود را از دست می‌دهد. سامانه نیز در این صورت دیگر کاربردی ندارد و باز هم بازار دچار آشوب خواهد شد. ضمن اینکه برخی از خودروسازان با وجود ظرفیت خالی، از حضور در سامانه به بهانه عدم وجود ظرفیت خودداری می‌کنند.
راه حل چیست؟
راه حل عبور از بحران فعلی بازار خودرو، افزایش ظرفیت تولید است. اما خودروسازان داخلی به دلیل زیان انباشه، عدم مدیریت صحیح و… قادر به تولید بیشتر خودرو نیستند. هر چند که در سال‌های اخیر با اقدامات دولت میزان تولید خودرو افزایش یافت؛ اما اعداد اعلامی دولت و خودروسازان دردی از بازار خودرو دوا نمی‌کند. در این صورت واردات خودرو با حجم بالا می‌تواند راه گشا باشد. اما تعرفه بالا و حمایت گونه واردات خودرو از تولیدکنندگان داخلی، عملاً از تاثیرگذاری مستقیم واردات خودرو خواهد کاست. در هر حال راه حل هر چه که باشد؛ چیزی به نام سامانه یکپارچه نیست. نظر شما به عنوان مخاطب خودروم در رابطه با مطالب مزبور چیست؟ آنها را با ما به اشتراک بگذارید.
